دانشجوي عزيز سلام:
آيا مي‌خواهيد توانايي اخذ تصميم‌هاي درست را در خود افزايش دهيد؟ آيا دوست داريد عزت نفس زياد داشته باشيد؟ آيا مي‌خواهيد فرصت‌هايي براي ابراز كفايت خود به‌وجود آوريد؟ و آيا مايليد آنچه را كه احتمالاًدر كودكي كمتر آموخته‌ايد از حالا به بعد بيشتر بياموزيد؟ پس لطفاً به اين پيام توجه بيشتري نمائيد.
(مسئوليت‌پذيري)
يكي از ويژگي‌هاي مهم شخصيتي كه در موفقيت ما نقش عمده‌اي ايفا مي‌كند، مسئوليت‌پذيري است. احتمالاً شما نيز تا به‌حال با افرادي مواجه شده‌ايد كه به دقت وظايفشان را انجام مي‌دهند و نيازي به تذكر ديگري ندارند، از طرف ديگر حتماً اشخاصي را هم مي‌شناسيد كه به وظايف خود اهميتي نمي‌دهند و براي مسئوليتي كه به عهده دارند هيچ ارزشي قائل نيستند. روانشناسان معتقدند كه مسئوليت‌پذيري از درون فرد سرچشمه مي‌گيرد. فردي‌كه مسئوليت كاري را بر عهده مي‌گيرد، توافق مي‌نمايد كه يك‌سري فعاليت‌ها و كارها را انجام دهد و يا بر انجام اين كارها توسط ديگران نظارت داشته باشد.
بسياري از افراد دوست دارند كه مسئوليت‌پذير شوند، اما فكر مي‌كنند كه چون وارد سنين بزرگسالي شده‌اند، ديگر قادر نيستند براي رشد و پرورش اين ويژگي كاري انجام دهند. درست است كه مسئوليت‌پذيري نيز مانند هر ويژگي ديگري در دوران كودكي سريعتر آموخته مي‌شود، اما اين بدان معنا نيست كه اگر فردي در كودكي به هر دليلي مسئوليت‌پذيري را نياموخت، به‌ناچار بايد در طول عمر خود با عدم مسئوليت‌پذيري و عواقب ناشي از آن دست و پنجه نرم كند. تحقيقات نشان داده است كه خوشبختانه مسئوليت‌پذيري ارثي نيست، بلكه معنا و مفهومي قراردادي، اخلاقي و تربيتي است كه مي‌تواند در هر زماني فرا گرفته شود.
راههاي افزايش مسئوليت‌پذيري:
1- از اشتباه كردن نهراسيد: به خاطر داشته باشيد كه احساس مسئوليت هنگامي در افراد بوجود مي‌آيد كه به آنها مسئوليت داده شود. در عين حال فرد بايد در مورد اثربخشي پاسخ‌هايش، بازخورد دريافت كند و در مورد راههاي گوناگوني كه در ساير موقعيت‌ها مناسب هستند، اطلاعاتي داشته باشد. اگر از اشتباهات خويش درس بگيريد، عملكرد بهتري در آنچه انجام مي‌دهيد به دست خواهيد آورد. هر گاه در كاري شكست خورديد، از خودتان اين سؤالات را بپرسيد: چه رفتارهاي اشتباهي را مرتكب شده‌ام؟ چه درسها يا آگاهي‌هايي از اشتباهاتم به‌دست آورده‌ام؟ سپس سعي كنيد با پاسخ دادن به اين سؤالات، بينش كامل و دقيقي نسبت به كار خود به‌دست آوريد تا در كوشش بعدي موفق شويد.
2- به عنوان مسئول بودن از ديگران كوركورانه پيروي نكنيد : بين مسئوليت‌پذيري و تصميم‌گيري رابطه تنگاتنگي وجود دارد. شك نيست كه مردد و بي‌تصميم بودن يك راه بي‌مسئوليت بودن است. با خود بينديشيد كه در اتخاذ چه تصميماتي دچار ترديد مي‌شويد و در اين موضوع از روش حل مسئله استفاده كنيد.
3- از برنامه‌ريزي غافل نشويد: برنامه‌ريزي و تهيه فهرستي از كارها، اهداف و وظايفتان به شما كمك مي‌كند تا به اندازه توانتان تلاش كنيد و انتظارات غيرواقع‌بينانه‌اي از خودتان نداشته باشيد. همچنين مكتوب‌كردن اهدافتان سبب مي‌شود كه آنها را جدي‌تر بگيريد و براي نيل به آنها بيشتر تلاش كنيد.
4- احساس قدرت را در خود افزايش دهيد: يكي از ويژگي‌هاي مرتبط بامسئوليت‌پذيري عزت نفس زياد است و براي برخورداري از آن به حس قدرت نياز داريد و معنايش اين است‌كه بايد داراي منابع، فرصت و قابليت تأثيرگذاري بر شرايط زندگي خويش باشيد. بدين منظور لازم است تلاش كنيد كه فرصت‌هايي را براي ابراز كفايت خود بوجود آوريد.
5- ثابت قدم باشيد: با ثبات بودن و متعهد بودن، دوشرط مهم و اساسي در افزايش مسئوليت‌پذيري است. هرقدر در انجام كار جدي‌تر باشيم احتمال دستيابي به اهدافمان بيشتر مي‌شود. سعي كنيد مسئوليتي را كه پذيرفته‌ايد ولو هرقدر كوچك، به‌طور منظم انجام دهيد. انجام دادن گاه‌به‌گاه يك عمل باعث ايجاد خستگي و بي‌حوصلگي و در نتيجه ترك آن مي‌شود.
بنابراين مسئوليت‌پذيري يعني قابليت پذيرش، پاسخگويي و به عهده‌گرفتن كاري‌كه از كسي درخواست مي‌شود و شخص حق دارد كه آن‌رابپذيرد يا رد كند. در واقع مسئوليت، انتخابي آگاهانه است، درست مثل قراردادي نانوشته كه تمام اجزاي آن براي فرد مشخص است. هنگامي‌كه فردي احساس مسئوليت كند، ديگر لزومي ندارد كه ديگران به او بگويند كه در هر موقعيتي چگونه عمل نمايد
(برگرفته از انتشارات مركز مشاوره دانشگاه علم و صنعت)