سلام.
آیا می‌دانید بی‌توجهی به ارزش‌های واقعی خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی، ..... و جایگزین نمودن ارزش‌های کاذب به‌جای آنها موجب ناکامی و سرخوردگی در ازدواج – تحصیل – شغل – ارتباطات بین‌فردی و .... می‌شوند و در نهایت ممکن است اختلالاتی مانند خشم، اضطراب، کاهش اعتماد به نفس و .... به سراغ افراد بیاید؟ با توجه به اهمیت این موضوع، پیام بهمن ماه در همین رابطه است.
حفظ ارزش‌ها یا گذشتن از آنها
ارزش واژه‌اي است كه در هريك از علوم معناي خاص خود را دارد اما در علم جامعه شناسي ارزش به معناي خوب يا بد، شايسته يا ناشايست، مطلوب يا نامطلوب در نزد، يك فرد يا گروه تعريف شده است. ارزش ها دقيقاً آن چيزهايي هستند كه ما بيشترين بها را برايشان قائليم، برايمان عزيز، قيمتي و مهم هستند و ما بدون آنها قادر به زندگي مطلوب نيستيم. ارز ش ها به ما كمك مي‌كنند بايدها و نبايدهاي زندگي خود را بشناسيم، زندگي مان را معنا كنيم و هدف هاي خود را در زمينه هاي مختلف اخلاقي، مذهبي،معنوي، تحصيلي، شغلي، فرهنگي، مالي، ارتباطي و غيره بر مبناي اين ارزش ها استوار سازيم. وقتي ارزش هاي ما مشخص اند و به آنها باور داريم:
هدف هايمان شفاف اند
تصميم‌گيري ها ساده ترند
انتخاب ها آسان تر مي شوند
استرسها كاهش مي يابند
در عوض وقتي اصول و ارزش هاي روشني نداريم:
در تعيين هدف هاي خود سردرگم مي شويم
در تصميم گيري ها ترديد داريم
با انتخاب هاي خود در آرامش نيستيم
در استرس و تشويش به سر می‌بریم.
يكي از فضاهايي كه فرهنگ هاي متفاوت كنار هم قرار مي گيرند، محيط دانشگاه و به ويژه محيط خوابگاه هاي دانشجويي است.
فردي كه در تمام دوران كودكي و نوجواني خود با اصول، ارزش ها و باورهاي خاصي رشد يافته است در كنار افراد متفاوت با اصول، ارزش ها و باورهاي متفاوت قرارمي گيرد و چنانچه نسبت به آموخته هاي خود بينش و باور كافي نداشته باشد و عزت نفس ضعيفي نيز داشته باشد بدون تفكر، تأمل و بررسي تحت تاثير فشار گروه قرار گرفته و از اصول و ارزش هاي خود فاصله مي‌گيرد.
اگر چه ارز شها نسبي و تغيير پذيرند ولي تغييرات ناگهاني و بدون تفكر غالبا تعارضات زيادي را موجب مي‌شود چرا كه اين تغييرات بدون ريشه‌اند و فرد آنطوري كه بايد دوستشان ندارد و قدرت دفاع از آنها را نيز ندارد. چنانچه در مورد اصول و باورهاي خود دچار ترديد شديد يا از طرف تعدادي از اطرافيانتان تحت فشار قرار گرفتيد، ابتدا از خودتان بپرسيد:
چقدر خودم را باور دارم؟ چقدر خودم را مي‌شناسم؟ تا چه حد با باورهاي خود آشنا هستم؟ ارز شهاي شخصي من چيستند؟ ارزشهاي خانوادگي من چيستند؟ تا چه حد ارزشهاي من و خانواده‌ام با آنچه مشاهده مي‌كنم متفاوتند؟ در صورتي كه از ارزشهاي خود و خانواده‌ام عبوركنم چه احساسي خواهم داشت؟ آيا مي‌توانم از اصول، باورها و ارزشهاي جديد دفاع كنم؟
در عين حال لازم است دانشجويان بومي و غيربومي بدون تعصب و به دور از قضاوت، با تعارض هاي موجود برخورد سازنده داشته باشند. بدين منظور لازم است:
1 - خود را بهتر بشناسند.
2 - عزت نفس خويش را تقويت كنند.
3 - باورهاي مذهبي و معنوي را در خود تقويت كنند.
4 - در مواجهه با تفاوتهاي رفتاري، عقيدتي و به طور كلي فرهنگي قضاوت نكنند.
5 - مهارت هاي قاطعيت ورزي و نه گفتن را بياموزند.
6 - بپذيرند كه انسانها با هم متفاتند و اين تفاوتها لزوماً به معناي خوبي يا بدي آنها نيست.
7 - تعصب هاي بي‌دليل و بدون پايه و اساس را كنار بگذارند و تفاوت بايدهاي اخلاقي و بايدهاي وابسته به فرهنگ خاص را بشناسند.
8 - جهت‌گيري‌ها و برچسب‌هاي قومي و نژادي را رها كنند و پذيراي يكديگر باشند.
9 - با استفاده از تحقير، طرد يا اجبار، ديگران را براي پذيرش عقايد خود تحت فشار قرار ندهند.
10 - با اصول و ارزش هاي به عاريت گرفته شده از خود واقعي خويش فاصله نگيرند.
رفتار هر فردي بايستي متناسب با ارزش هاي واقعي او باشد. رفتارهايي كه بر مبناي ارزش‌های به عاريت گرفته شده ابراز مي‌شوند، مصنوعي و غيرصادق اند و احساس امنيت و آرامش را از فرد مي‌گيرند.
برگرفته از نشریه شماره 117 مرکز مشاوره دانشگاه تهران